شناسایی گونه های عامل لیشمانیوز پوستی به روش RAPD-PCR در شهرستان نیشابور

مقدمه: لیشمانیوز به ویژه از نوع جلدی به صورت یک مشکل مهم بهداشتی در بسیاری از نقاط ایران از جمله شهر نیشابور در استان خراسان رضوی مطرح می‌باشد. گونه‌های متفاوتی از این انگل سبب ایجاد بیماری شده و تعیین گونه‌های آن جهت کنترل و پیشگیری از بیماری لازم است. از طرفی تمام گونه‌ها و سویه‌های متعلق به جنس لیشمانیا از نظر مورفولوژیک یکسان هستند و تشخیص گونه‌های عامل سالک به صورت میکروسکوپی امکان پذیر نبوده و یافته‌های اپیدمیولوژیک و بالینی هم به تنهایی ابزار مناسبی برای تعیین گونه انگل نمی‌باشد. اما از آنجا که DNA موجود در هر انگل مانند سایر موجودات زنده خاص همان گونه است، این امر راه را برای استفاده وسیع از DNA جهت شناسایی و تشخیص و تعیین گونه‌های انگل هموار نموده است. در میان این روشها، روش RAPD-PCR از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که شهر نیشابور از کانونهای مهم این بیماری محسوب می‌شود و تاکنون نیز مطالعات دقیق ملکولی درباره وضعیت لیشمانیوز پوستی در این شهرستان صورت نگرفته است، هدف از این مطالعه تعیین گونه‌های انگل ایجاد کننده سالک با روش RAPD-PCR است. روش کار: این مطالعه توصیفی بر 57 نمونه انگلی جدا شده از افراد مبتلا که از 1/6/85 لغایت30/5/86 به آزمایشگاههای مراکز بهداشت شهرستان نیشابور مراجعه کرده بودند، انجام شد. جهت تعیین گونه انگل به روش RAPD-PCR نمونه‌های به دست آمده از 57 بیمار مبتلا به لیشمانیوز جلدی که به روش لام مستقیم بیماری آنها تأیید شده بود، در محیطهای NNN و سپس RPMI-1640 کشت داده شدند. پس از کشت انبوه و استخراج DNA به روش پروتئین‌کیناز، نمونه‌ها با روش RAPD-PCR با استفاده از چهار پرایمر ده نوکلئوتیدی تکثیر گردیدند. الگوی الکتروفورزی هر نمونه با نمونه‌های استاندارد لیشمانیا تروپیکا، ماژور و مارکر مقایسه شد و نتایج جمع‌آوری گردید. در این مطالعه نمونه گیری به صورت آسان بود. نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد گونه مولد لیشمانیوز در تمامی 57 بیمار مورد آزمایش در شهرستان نیشابور، لیشمانیا تروپیکا بوده است. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد گونه لیشمانیا تروپیکا تنها عامل ایجادکننده سالک در این شهرستان باشد و همچنین روش RAPD-PCR تکنیک مناسبی جهت شناسایی انگل لیشمانیا در مطالعات اپیدمیولوژیک است.